Hoe zit het nou?


Mijn vader viert zijn verjaardag. Er is gezongen, er is geproost. En zoals dat gaat op verjaardagen zitten de gasten in een grote kring terwijl er groeps- en tweegesprekken worden gevoerd. Voor mij één van de weinige gelegenheden om met mijn grote familiekring bij te praten. Normaal ben ik voorbereid op vragen zoals: ‘Woon je nog steeds in <<vul hier een willekeurige woonplaats uit mijn verleden in>>?’ en ‘Wat doe je ook alweer voor werk?’. Maar dit keer wordt ik van de andere kant van de kamer geroepen: ‘He Ingeborg, kom ‘ns uitleggen hoe dat nou zit met die PFAS!?’.

Hoe zit het nou? Ineens ben ik op verjaardagen en andere sociale uitjes ‘de PFAS deskundige’. De vragen lopen erg uiteen. Sommigen zijn boos want waarom wordt er zo’n strenge regel gesteld. De rest van Europa is lang zo streng niet, waarom moet Nederland weer voorop lopen. En waarom moet dat allemaal zo snel en ligt ineens alle werk stil? Anderen zijn bezorgd, want moeten ze nu al hun antiaanbakpannen weggooien? En waarom heeft het zo lang geduurd? Hoe kan het toch dat zo’n stoffen zo lang gebruikt zijn terwijl ze zo gevaarlijk zijn?

Hoe zit het nou? Ik heb zelf eigenlijk heel andere vragen. Ik maak me meer zorgen om wat ik zie in de praktijk. Opdrachtgevers die verschillende eisen stellen, overheden die ieder hun eigen afwegingen maken of juist een afwachtende houding aannemen totdat er vanuit Den Haag een definitief voorstel komt.

Straks met de omgevingswet krijgen gemeenten de mogelijkheid om lokaal milieubeleid op te stellen. Als ik zie hoe verschillend individuele overheden momenteel omgaan met PFAS vraag ik me af of dit ons voorland is? En is dat dan een zegen of een vloek? Geredeneerd vanuit landelijk of regionaal werkende partijen is het niet prettig om bij het oversteken naar een andere gemeente ineens met ander beleid geconfronteerd te worden. Anderzijds is er een reden waarom er afwijkend beleid wordt gemaakt: het past beter pat bij de lokale situatie. Dus vanuit dat oogpunt misschien wel goed dat niet het hele land over één kam wordt geschoren?

Ik hoor ook geluiden dat de kennis op lokaal niveau vaak onvoldoende is om goede afwegingen te kunnen maken. Men wacht dan maar af en hoopt op regie vanuit Den Haag. Die regie gaat er waarschijnlijk niet komen, niet als concrete maatregelen. Maar misschien moeten we kijken naar regie in een andere vorm? Hoe gaan we met de komst van de Omgevingswet borgen dat de kennis voldoende beschikbaar en bruikbaar is voor iedereen? Hebben we het daar al voldoende over gehad?

Hoe zit het nou? Tsja het hele PFAS vraagstuk is lastig om op een borrel eventjes uiteen te zetten. En misschien hebben we het daarbij ook niet over het echte knelpunt. Eerlijk gezegd verlang ik een beetje terug naar de tijd waarin ik op verjaardagen alleen werd gevraagd wat ik ook alweer voor werk doe.

Dit blog is ook gepubliceerd als Column in ‘Bodemnieuws’ op 29 november 2019

De foto is afkomstig van ID 132630432 © Anton Anton | Dreamstime.com